Hukuk (Özet) : Hukuk, her şeyden önce bir düzen demektir. Ama hukukun öngördüğü düzen, fiilen gerçekleabat bir düzen bileğildir. Hukuk, toplum içinde insanoğluın elhak ne davrandıklarını bileğil, ne davranmaları gerektiğini gösterir. Hukuk, kendisine uyulmak ve uygulanmak derunin vardır. Hak değeri nedeniyle, insanoğlu arası ilişkileri bir düzene dokunmak, toplumsal dirimın gerçekleşmesini yağdırmak icap. İnsanlara, “Bana uy; Beni gerçekleştir” buyruğu ile seslenir. Hukuk düzeni, doğduğu andan itibaren bireyin katsına kabul edilmesi ve uyulması müstelzim, kesinkes akıllıca kurallar olarak çıkar. İnsan, özgür bir varlıktır ve iradesini hukukun buyrukları doğrultusunda kullanabileceği gibi, onlara aykırı bir yönde bile kullanabilir. Bu nedenle toplum içinde insanoğluın gidişat ve davranışlarının hukuk kurallarına uymaması, her zaman mümkündür. “İşte hukuk, anatomi davranışlarını bileğerlendiren, çıkar çatışmalarına çözüm getiren kurallardan, normlardan meydana mevrut bir mekanizma, bir bütündür.” İnsan-anatomi, anatomi-natür ilişkilerinin insanlığın şerik çıkarı ve huzuru derunin evrensel ilkelerle güvence şeşna kırmızıınmasıdır. Hukuk, insanlık seviyesi derunin göstergedir. Hukukun temeli, kaynağı üzerine biriyi düşünüm ortaya atılmıştır. Bunlar kaynağı: tanrı, klas çıkarları, toplum sözleşmesi, natür ve insanoğlu olarak belirten inançlerdir. Hukuk Nedir Hukuk, toplumun umumi menfaatini veya fertlerin ve toplumun şerik iyiliğini yağdırmak maksadıyla konulan ve bütün gücüyle desteklenen kaide, kazanç ve kanunların bütünüdür. Daha yaygın bir teşhismıyla hukuk, adalete yönelmiş toplumsal yaşama düzenidir. Hukuk Kelime Mealı Hukuk kelimesi Arapça “kazanç” kökünden gelir ve kazanç kelimesinin çoğulu olarak bilinmektedir (galat-ı meşhur). Fellahçda “kazanç” kelimesinin çoğulu “ah’kak”tır. Türk Lisan Kurumu’na nazaran hukuk kelimesi, “Toplumu düzenleyen ve devletin yaptırım ancakü belirleyen yasaların bütünüdür”. Bunun haricinde hukukun “haklar” demeı da vardır. Mecazi anlamda ise, ahbaplık, dostluk demeında da kullanılır. Beceri Mealı Hukuk dönemden döneme değiştiği derunin hala doyurucu bir teşhism konstrüksiyonlamamıştır. Kant “Hukukçular hala hukukun teşhismını aramaktadırlar” der. Günümüzde en çok kabul edilen teşhismı ise: “Makul bir zamanda muayyen bir toplumdaki ilişkileri düzenleyen ve uyulması mutluluk zoruna (müeyyide) bağlanmış kurallar bütünüdür.” Bilimsel bir disiplin olarak hukuk, kendi içinde kök olarak ikiye ayrılır. Genel olarak hukukun zevat arası ilişkileri iş düzlük kısmına Özel Hukuk, zevat ile mutluluk veya devleti oluşturan kurumlar arası ilişkileri düzenleyen kısmına ise Umum Hukuku adı verilir. Bu kocaoğlanrım roma hukukundan kalma bir ayrımdır (ius privatum-ius publicum). Medeni Hukuk, Tecim Hukuku ve Devletler Özel Hukuku özel hukukun, buna tahsisat Anayasa Hukuku, Ukubet Hukuku ve İdare Hukuku bütün hukukunun esaslıca ast dallarıdır. Hukuk Kuralları ve Özellikleri Hukuku başka toplumu regülatör kurallar olan örf ve adetler, gelenekler ve dinlerden kocaoğlanran özellik mutluluk tarafından güvenceye kırmızıınmış ve cebri yaptırımlara mevla olmasıdır. Hukuk kuralları anatomi davranışlarını düzenler ve bulunduğu toplumun mesabe kazalarını taşır. Soyutluk ve genellik özelliği sebebiyle nazir nitelikteki kamu durumlarda uygulanması esenlanır. Yapmış oldurım (Müeyyide) Hukuk düzlükında yaptırım bütün gücü ile uygulanır. Hukuka uymayı zorlama, uymayanları cezalandırma ve uyulmadığı durumlardaki zararları en aza indirmek derunin kullanılır. Hukuk düzenini esenlamayı ve korumayı amaçlayan yaptırımlar gene hukuk düzeninin öngördüğü şekilde yerine getirilir. Maddi ve manevi yaptırımlar olarak ikiye ayrılır. Maddi yaptırımlar hukuka aykırı durumlarda uygulanırken manevi yaptırımlar bu durumları çelmek derunin kullanılır. Ukubet hukukunda ölüm, hapis ve para cezaları; esas hukukunda siyasetten men, parti yama; algı hukukunda algı ve gizliceçılık cezaları gibi muaddel hukuk dallarında muaddel yaptırımlar vardır. Hukukun Dayanağı Hukukun dayanağı ile ait çeşitli dönemlerde kuramlar üretilmiştir. Bunları sıralamamız icabında; zihini bir irade olarak gören kuramlar, irade dışı olarak gören kuramlar ve pozitivist kuramlar. Bu kuramların birtakımlar felsefik bileğil ortaya konduğu dönemin sorunlarını çözmek veya siyasi inançleri hukuk biliminde dile getirme ihtiyacından ortaya çıkmıştır. İdesi ve ideali hak olan hukuk, umumi olarak şu şekilde teşhismlanabilir: “Hukuk, adalete yönelmiş toplumsal bir yaşama düzenidir.” Bu teşhismdan, hukukun üç ayrı fonksiyonu yerine getirdiğini görmekteyiz. Bu fonksiyonlar düzen, kılgın yarar ve adalettir. Hukukun Toplumdaki Fonksiyonları 1. Düzen Fonksiyonu Hukukun bu fonksiyonu ile anlatılmak istenen, hukukun toplumsal dirimı düzenleyip insanoğluın amerikan barış ve emniyet içinde bir arada yaşamalarını esenlamaktır. 2. Kullanışlı Yarar (Içtimai İhtiyaçların Huzurlanması) Hukukun kılgın amacını, toplumsal gerçeklik belirler. Hukuk bu fonksiyonu ile toplum içinde canlı insanoğluın, birbirleri ile sağlamak zorunda oldukları ilişkilerini ve biyolojik, ruh bilimsel bir varlık olarak insanoğlunun konstrüksiyonsından meydana gelen ihtiyaçlarını katlamaya çkırmızıışır. Hukuk bu fonksiyonu ile doğum, evlenme, ölüm vb. önemli biyolojik olayları da çeşitli hükümlerle düzenler. Hiçbir hukuk düzeni dirimın kök gerçeklerini görmezden gelemez. Hukuk düzeni, insanoğlunun tabii konstrüksiyonsına ve bundan sonra mevrut ihtiyaçlarına isabetli yürütmek zorundadır. Hukuk önemli ölçübile, kazançlı gerçeklere bile vabestedır; kazançlı gereksemelara uymalı ve onları katlamalıdır. 3. Hak Hukuk bu fonksiyonu ile muayyen bir yapılanma şeşna aldığı sosyal ihtiyaçları, özü salt bir muadele düşüncesi olan hak ölçüsüne vurarak essah kimliğini kazanır. Hukukun idesi ve ideali adalettir. En gücük teşhismıyla hak, “bir muadele düşüncesi”dir. “Hak, nesnel (objektif) ve öznel (sübjektif) yürütmek üzere iki muaddel anlamda kullanılır. Hak esasen ahlâki bir kavramdır; Bu kapsamda, fazilet, fazilet demeında kişisel bir özelliği deyimler. özlük her zaman haklı olana yönelir, herkese kendine düşeni çevirmek uğrunda ötümlü ve bileğfiilmez bir çaba gösterir. İşte bu gidişat ve çabayı gösteren hak, özne (süje) ile ait oluşundan ötürü öznel (sübjektif) hak olarak nitelenir. Bir fazilet olan öznel adaletin haricinde ve ondan önce nesnel (objektif) bir hak fehvaı vardır. Nesnel hak, kişinin bir özelliğini bileğil, kişilerin somut durumlarda gerçekleştireceği ilinti biçiminin bir özelliğini deyimler. İşte hukuk düzlükında hukuki mesabe olarak güfte konusu olan hak bile, bu nesnel anlamda adalettir. Çünkü hukuk, insanoğlu arası ilişkileri biçimlendiren, onlara görünür ve alacaklanabilir bir düzen veren, bu amaca yönelen normlar bütünüdür.” Sosyete derunindeki davranış ve ilişkilerin bileğerlendirilmelerini deruneren kurallar kamuü olarak hukuk, bu bileğerlendirmelerde hak ölçüsünü kullandığı ve kullanıvermek durumunda bulunduğuna nazaran, adaletin böylecene, hukukun da bir bileğerlendirilme ölçüsü olacağı doğaldır. Hukuk normlarında hak acaba ne ölçübile yansıtılmıştır ? Bulunan hukuk ne denli adaletlidir ? İşte burada yasa üstü hak fehvaı ortaya çıkmaktadır. Bu, tüm hukuk sistemine ve sistemlerine egemen bulunan, nesnel ve salt bir mesabe niteliğindeki adalettir. Hukuk bir toplum düzenini derunerir. Hukukun varlık nedeni bile adalettir; lazım bulunan düzeni gözlemek, gerekse onu bileğfiiltirmeyi meşrulaştırmak derunin her zaman adalete esasvurulur. Nesnel ve yasa üstü hak hukukta katmıza kurulu hukuk düzenlerinin asli örneği, olması müstelzim hukuk demeında hukuk idesi olarak çıkar. Bu niteliği ile hak, bulunan hukuk düzenlerinin kendisine isabetli olup olmadığı açısından bir mesabe ve kıymetlendirme ölçüsü olabilir. Gine bu özelliği ile hak, aynı zamanda hukukun idealidir. Hukukun yapmak amacını güttüğü şey adalettir. Birbirleri ile olumlu ve aksi katlıklı ilişkilerde bulunan bu üç fonksiyon balans içinde olduklarında, adil bir hukuk düzeninin gerçekleşmesi esenlanır. Uygun olarak tüm hukuk normları bu üç fonksiyonu da kapsar. Sonuç olarak hukuk, hem adaleti gerçekleştirecek, hem toplumsal yaşama uyacak, hem bile bu toplumsal dirimın amerikan barış içinde sürebilmesi derunin bir düzen görünümünü esenlamaya çkırmızıışacaktır.